Χρονολογία
Βυζαντινή Εποχή, Ελληνιστική Eποχή, Κλασική Εποχή, Μεταβυζαντινή Εποχή, Ρωμαϊκή Eποχή

Πρόκειται για μητρόπολη σε θέση στρατηγικής σημασίας στην πεδιάδα της Κρηστωνίας, σε αγροτική περιοχή με αξιόλογη κτηνοτροφική παραγωγή, βάσει των επιγραφικών μαρτυριών, και με επιφανές ιερό του Ασκληπιού. Ακολουθούσε την οργάνωση των μακεδονικών πόλεων και διέθετε βουλή, εκκλησία του δήμου, δημόσιο αρχείο, καθώς και σώμα αρχόντων. Η ύπαρξη της πόλης κατά τους ελληνιστικούς και τους ρωμαϊκούς χρόνους (3ος αι. π.Χ. – 3ος/4ος αι. μ.Χ.) θεωρείται πολύ πιθανή, ενώ δεν αποκλείεται η ίδρυσή της να ανάγεται σε παλαιότερη εποχή, όπως  προκύπτει από σποραδικά ευρήματα, αλλά και τα γνωστά ονόματα περισσότερων από είκοσι πολιτών της, όλα συνδεδεμένα με το Μακεδονικό Βασίλειο.

 

 

Η πόλη ήταν τειχισμένη, όπως μαρτυρείται σε τιμητικό ψήφισμα του 2ου αι. π.Χ. Σύμφωνα με αυτό, ένας σημαντικός χορηγός, ο Αλκέτας, τιμήθηκε για την επιδιόρθωση του τείχους, για την φροντίδα επισιτισμού πολιτών και διερχομένων στρατευμάτων, αλλά και για την προσφορά αγελάδων στην πόλη και το Ασκληπιείο της.

Σύμφωνα με ένα άλλο ψήφισμα, που χρονολογείται στο 185-180 π.Χ., ο Παράμονος, ο γιος του Σαμαγόρου, τιμήθηκε από την πόλη με θάλλινο στεφάνι και με τοποθέτηση στο ιερό του Ασκληπιού στήλης προς τιμήν του, επειδή ανέθεσε στον Ασκληπιό μία αγελάδα σε παραγωγική ηλικία, από την οποία, με την πάροδο του χρόνου, σχηματίστηκε ολόκληρη αγέλη.

Η λατρεία του Ασκληπιού στη Μακεδονία γνώρισε μεγάλη εξάπλωση κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή. Το ιερό του Ασκληπιού στη Μόρρυλο ήταν το κέντρο του θρησκευτικού βίου στη μητρόπολη των Μορρυλίων και βρισκόταν στο επιφανέστερο σημείο της. Προσείλκυε πλήθη πιστών, όχι μόνο από την πόλη και τις γύρω κώμες, αλλά και από γειτονικές πόλεις, όπως το Ίωρον (πιθανόν το Παλατιανό) και η Λητή. Στο ιερό του Ασκληπιού τοποθετούνταν τιμητικά ψηφίσματα της πόλης και αγάλματα ευεργετών για επιφανείς πολίτες της, οι οποίοι προσέφεραν στην ίδια, αλλά και στον θεό, με σκοπό οι ενάρετες πράξεις τους να βρουν μιμητές. Στο ιερό του Ασκληπιού στη Μόρρυλο εντοπίστηκαν τυχαία το 1933 αγάλματα του Ασκληπιού και μελών της οικογένειάς του, που χρονολογούνται στην ελληνιστική εποχή και βρίσκονται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.

Φωτογραφίες